ANKARA-BHA
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının yayımladığı “Doğum Yardımı Yönetmeliği”, Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Bu yönetmelik, doğum yardımıyla ilgili usul ve esasları düzenlemektedir. 1 Ocak 2025 ve sonrasında doğan çocuklar için yapılacak doğum yardımlarından faydalanabilmek için belirli şartların bir arada sağlanması gerekmektedir.
Doğum yardımından yararlanabilmek için aranan şartlar
Yardımdan faydalanabilmek için aşağıdaki koşulların yerine getirilmesi gerekmektedir:
- Anne, baba ya da her ikisinin de Türk vatandaşı olması,
- Ailenin Türkiye’de ikamet etmesi,
- Başvurunun belirlenen usule uygun şekilde yapılması,
- Başvurunun ve işlemlerin sistem üzerinden yürütülmesi.
Bu şartlar sağlanmadan doğum yardımı alınması mümkün değildir.
Doğum yardımı başvurusu, çocuğun Kimlik Paylaşımı Sistemi’ne (KPS) kaydının tamamlanmasının ardından yapılabilir.
Başvuru süreci ve şartlar
Başvurular, çocuğun sağ olması kaydıyla şu şekilde yapılacaktır:
- İlk çocuk için doğum tarihinden itibaren 12 ay içinde,
- Diğer çocuklar içinse 5 yaşına gelmeden önce başvurulmalıdır.
Başvurular, anne Türk vatandaşı ve sağ ise anne tarafından ya da anne adına baba tarafından yapılır. Annenin Türk vatandaşı olmaması veya vefat etmiş olması durumunda başvuru, Türk vatandaşı baba ya da çocuğun kanuni temsilcisi tarafından yapılır. Annenin ve babanın her ikisinin de vefat etmesi halinde başvuru, çocuğun kanuni temsilcisi tarafından yapılabilecektir.
Başvuruda, anne ve babanın Türkiye Cumhuriyeti kimlik numaraları, doğruluk beyanı ve Bakanlık tarafından istenebilecek diğer bilgiler yer almalıdır. Ayrıca, evlat edinilen çocuklar için ilgili bilgi ve belgeler de başvuruya eklenmelidir.
Başvuru sonuçlanma süresi
Başvurular, sistem üzerinden en geç 15 gün içinde sonuçlanmaktadır. Fiziki belge incelemesi veya yerinde araştırma gerektiren durumlarda Bakanlık, gerekli düzenlemeleri yapma yetkisine sahiptir.
Doğum yardımının miktarı
Doğum yardımı miktarı, annenin daha önce sağ doğurduğu çocuk sayısına göre belirlenir. Türk vatandaşı olmayan anneden doğan çocuklar değerlendirmeye alınmaz. Evlat edinilen çocuklar, çocuk sayısına dahil edilir ve evlat edinilme tarihi esas alınır.
1 Ocak 2025 öncesinde doğmuş çocuklar da çocuk sayısına dahil edilir.
Doğum yardımı ve vergi durumu
Doğum yardımı, başvurunun sisteme kaydedilip gerekli incelemeler yapıldıktan sonra onaylandığı tarihte, KPS’deki nüfus kayıtlarına dayanarak ödenir. Başvuru yapılan ay itibarıyla ödeme yapılacaktır ve hiçbir vergi ya da kesinti uygulanmaz.
Doğum yardımı miktarları
Yönetmelikte belirtilen doğum yardımı miktarları şunlardır:
- Birinci çocuk için tek seferlik 5 bin TL,
- İkinci çocuk için, başvurunun yapıldığı ay itibarıyla 5 yaşına kadar (60. aya kadar) aylık 1500 TL,
- Üçüncü ve sonraki çocuklar için, başvurunun yapıldığı ay itibarıyla 5 yaşına kadar (60. aya kadar) aylık 5 bin TL.
Haksız alınan yardımların geri ödenmesi
Haksız şekilde doğum yardımı alan kişiler, ödemeyi faiziyle birlikte geri ödemek zorunda kalacaklar. Gerçeğe aykırı belge düzenleyen ve kullananlar hakkında yasal işlem başlatılacaktır.
Durum değişikliği bildirimi
Doğum yardımı ödemesinin yapılmasını veya sürdürülmesini engelleyen bir durumun ortaya çıkması halinde, hak sahibinin bu durumu bir ay içinde Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığına ya da ilgili il müdürlüğüne bildirme yükümlülüğü vardır.
Eski yönetmeliğin yürürlükten kaldırılması
23 Mayıs 2015’te yayımlanan eski “Doğum Yardımı Yönetmeliği” yürürlükten kaldırılmıştır. 1 Ocak 2025’ten önce doğan çocuklar için doğum yardımı hakkı kazananların, 1 Haziran 2025’e kadar başvurması şartıyla eski yönetmelik hükümleri uygulanacaktır.