İnternet ortamında yapılan satışlarda esnaf muaflığı

Geçtiğimiz kasım ayında yürürlüğe giren 7256 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanundaki dikkat çeken düzenlemelerden biri de başta ev hanımları olmak üzere, imal ettikleri ürünleri internet üzerinden satanlara yönelik yapılmıştır.

Bilindiği üzere pandeminin başından itibaren dünya genelinde evde geçirilen süreler uzarken, sosyal medya kullanımının da yaygınlaşmasıyla internet üzerinden yapılan alışverişte önemli bir artış görülmekte. Ülkemizde de büyük oranda kayıtdışı olan bu alanın, yapılan düzenleme ile kayıt altına alınması amaçlanıyor.

Gelir Vergisi Kanunu’nun 9’uncu maddesi gelir vergisinden muaf tutulan esnafı düzenlemektedir. Maddenin birinci fıkrasına eklenen 10 numaralı bent ile ayrı bir iş yeri açmaksızın ve sanayi tipi veya seri üretim yapabilen makine ve alet kullanmaksızın oturdukları evlerde imal ettikleri malları internet ve benzeri elektronik ortamlar üzerinden satanlar gelir vergisinden muaf tutularak, maddenin kapsamı genişletilmektedir.

Oturdukları evlerde imal ettikleri havlu, çarşaf, çorap, halı, kilim, örgü, dantel, nakış işleri ve turistik eşya, hasır, sepet, süpürge, yapma çiçek, boncuk işleme, tığ örgü işleri, tarhana, erişte, mantı gibi ürünleri üretenler bu muafiyetten yararlanabilecektir.

Muafiyetten faydalanacak kişilerin, ticari, zirai veya mesleki kazancı dolayısıyla gerçek usulde gelir vergisine tabi olmaması veya faaliyetin gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerine bağlılık arz edecek şekilde yapılmaması gerekmektedir.

İlgili maddede yapılan yeni düzenleme ile esnaf muaflığından faydalanılabilmesi için Esnaf Vergi Muafiyeti Belgesi alınması, Türkiye’de kurulu bankalarda bir ticari hesap açılması ve tüm hasılatın münhasıran bu hesap aracılığıyla tahsil edilmesi zorunlu hale getirilmiştir.

Bankalar, bu bent kapsamında açılan ticari hesaplara aktarılan tutarlar üzerinden, aktarım tarihi itibarıyla yüzde 4 oranında gelir vergisi tevkifatı yapmak ve beyan edip ödemekle yükümlüdür. Bu oran en az bir işçi çalıştırıldığı durumda yüzde 2’ye düşecektir. Ancak istihdama bağlı indirimli oranın uygulanması için ilgili ayda bir işçinin en az on gün süreyle çalıştırılması gerekir. Bu hasılat tutarı üzerinden ayrıca 94’üncü madde kapsamında tevkifat yapılmayacaktır.

Yıllık 220 bin Türk Lirası’nı aşarsa vergiye tabi olacak

Esasen 2019 yılı başında 7162 sayılı Kanun’la yapılan düzenleme ile Gelir Vergisi Kanunu’nun 9’uncu maddesinin birinci fıkrasının 6’ncı bendine ekleme yapılarak, oturdukları evlerde imal ettikleri ürünleri, (yıl içinde yapılan satış tutarı, ilgili yıl için geçerli olan asgari ücretin brüt yıllık tutarından fazla olmamak üzere) internet vb. elektronik ortamlarda satmaları halinde de esnafmuaflığından faydalanmaları mümkün hale getirilmişti.

Böylece yaklaşık 35 bin TL’lik (2020 yılı için) yıllık satış tutarı ile sınırlı olmak kaydıyla, oturdukları evlerde imal ettikleri ürünler için internet üzerinden yapılan satışlar bu kapsama dahil edilmişti.

7256 sayılı Yasa’yla yapılan yeni düzenleme ile elde edilen hasılatın 220 bin Türk Lirası’nı aşması hâlinde, mükellef izleyen takvim yılı başından itibaren gerçek usulde vergilendirilecek ve tekrar bu muafiyetten faydalanamayacaktır.

Dolayısıyla yeni düzenlemeye göre vergi muafiyeti kapsamındaki yıllık hasılat sınırı önemli ölçüde yükseltilmekte (yaklaşık 35 bin TL’den 220 bin TL’ye), böylece gelir vergisinden muaf bırakılan tutar artırılmakta.

Böylece bu kapsamda gelir elde edenler, gelir vergisi tarifesine göre ayrıca vergi ödemek durumunda kalmayacak. Bununla birlikte “hasılat koşulu” dışındaki diğer şartların ihlal edildiğinin tespit edilmesi hâlinde ise muafiyetten faydalanılamayacak ve zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler, vergi ziyaı cezası kesilmek suretiyle gecikme faiziyle birlikte tahsil olunacaktır.

Yapılan düzenlemeyle, seri üretim yapabilen makine ve alet kullanmaksızın evlerde imal ettikleri malları internet gibi elektronik ortamlarda satan kişilerin desteklenmesi ve kayıt altına alınması amaçlanmaktadır.

Bu yolla elde edilen kazançlar üzerinden yapılacak tevkifat nihai vergilendirme olarak öngörülmektedir. Böylece, evde yapılan üretim desteklenirken, dışarıdan satın alınan (imal edilmeyen) malların tekrar internet üzerinden satışı ise muafiyet kapsamına girmemektedir. Yine yapılan düzenleme kapsamında 2021yılı için 220 bin TL olarak belirlenen muafiyet sınırı ise, her yıl yeniden değerleme oranında artırılacaktır.

Esnaf Vergi Muafiyeti Belgesi almaları gerekiyor
Muafiyetten faydalanmak isteyenler bahsi geçen iki düzenleme arasında seçim yapabileceklerdir. Bu bakımdan yıllık satış hasılatı 35 bin TL’yi geçmeyen ve işçi çalıştırmayan, nispeten daha az iş hacmine sahip kişilerin, Esnaf Vergi Muafiyeti Belgesi almaları gerekmediği gibi, bir banka hesabı açtırmaları zorunluluğu da yoktur.

İlgili düzenlemeler kapsamında esnaf muaflığından faydalanmak isteyen ev hanımları, küçük esnaf ve imal ettikleri ürünleri internet üzerinden satmak isteyen diğer kişiler ikametgahlarının bulunduğu yerdeki vergi dairesine dilekçe vererek, herhangi bir ücret ödemeden Esnaf Vergi Muafiyeti Belgesi alabilirler. Hatta bu başvuru Gelir İdaresi Başkanlığının internet sitesi üzerinden de yapılabilmekte. Belgenin geçerlilik süresi olan üç yılın sonunda muafiyetin devam etmesini isteyenler belgeyi yenilemek durumunda. Bu süre zarfında muafiyet şartlarını kaybedenlerin, işi bırakanların veya muaflıktan çıkmak isteyenlerin ilgili vergi dairesine başvurarak belgelerini iptal ettirmeleri gerekiyor.

Yapılan düzenlemede oturdukları evlerde imal ettikleri ürünleri internet üzerinden satanlar muafiyet kapsamında değerlendirilirken; aşçılık, fotoğrafçılık, yabancı dil kursu gibi online kurslar ve hizmetler ile mal alım-satımı gibi işler esnaf muaflığından faydalanamayacaktır.

Kayıt dışılığı azaltması bekleniyor
Esnaf muafiyeti kapsamında bulunanlara vergi dairesince bir mükellefiyet tesis ettirilmeyeceği gibi; bu kişilerin iş yeri açma, fatura düzenleme, yasal defter tutma, beyanname verme gibi yükümlülükleri de bulunmuyor.

Özellikle yaşanmakta olan pandemi döneminde, evde geçirilen sürelerin uzamasıyla sosyal medya ve internet siteleri üzerinden yapılan satışlarda ciddi artışlar görülmekte. Yine bu dönemde bilhassa köylerde yardımlaşma kültürünün de etkisiyle bir araya gelerek, hamur işi, tarhana, mantı, erişte gibi ürünler üreten kadınların internet üzerinden satış yaptıkları gözlemleniyor. Yürürlüğe giren bu düzenlemeler, hazırlanacak ikincil mevzuatla birlikte, imal ettikleri malları internet üzerinden satanlara ek gelir imkânı sağlayabileceği gibi, bu yolla yapılan satışlardaki kayıt dışılığın azaltılmasına katkı sunacaktır.