ANKARA-BHA
Güneş Sistemi’nin en dikkat çekici gezegenlerinden biri olan Satürn, bu hafta sonu alışılmış görüntüsünden çok farklı bir şekilde gözlemlenecek. Ünlü halkaları, Dünya’dan bakıldığında neredeyse tamamen kaybolmuş gibi görünecek. Ancak endişelenmeye gerek yok, bu durum yalnızca geçici bir optik yanılsama.
Satürn’ün halkaları neden görünmez hale geliyor?
Bu ilginç gökyüzü olayı, gezegenlerin yörünge eğimleri ve Güneş etrafındaki hareketleri nedeniyle meydana geliyor. Satürn, yaklaşık 26,73 derecelik bir yörünge eğimine sahipken, Dünya’nın eksen eğimi 23,5 derece. İki gezegen belirli bir hizaya geldiğinde, Satürn’ün halkaları neredeyse yatay konumda Dünya’ya dönük hale geliyor. Bu da halkaların adeta yok olmuş gibi görünmesine neden oluyor.
Michigan Eyalet Üniversitesi Abrams Planetaryumu Direktörü Dr. Shannon Schmoll, “Satürn ve Dünya, Güneş’in etrafında dönerken bazen Satürn’ün halkalarını tam kenarından göreceğimiz bir noktaya geliriz. Halkalar son derece ince olduğu için bu açıdan bakıldığında onları fark etmek neredeyse imkânsız hale gelir” diye belirtiyor.
Halkasız Satürn nasıl görünecek?
Bu hafta sonu gökyüzüne bakanlar, Satürn’ün alışılmış görüntüsünden çok farklı olduğunu fark edebilir. Çıplak gözle ya da düşük güçlü teleskoplarla bakıldığında halkalar neredeyse görünmez olacak. Ancak daha güçlü teleskoplarla yapılan gözlemlerde, halkaların gezegenin ortasından geçen ince bir çizgi gibi göründüğü fark edilebilecek.
NASA’ya göre Satürn’ün halkaları, sanıldığından çok daha ince bir yapıya sahip. Ortalama kalınlıkları sadece 9 metre civarında ve en kalın noktalarında bile 1 kilometreyi aşmıyorlar. Satürn’ün devasa çapı düşünüldüğünde, halkalar adeta kâğıt gibi ince bir yapıya sahip diyebiliriz.
Halkalar ne zaman tekrar görünecek?
Bu sıra dışı gökyüzü olayı, Mart ayının son haftasında en belirgin hâlini alacak. Nisan ayına kadar halkalar neredeyse tamamen kaybolmuş gibi görünecek. Ancak Satürn’ün yörüngesindeki hareketi devam ettikçe halkalar tekrar görünmeye başlayacak.
Dr. Schmoll, “Güçlü teleskoplarla halkalar kısa sürede yeniden fark edilebilir. Ancak çıplak gözle veya küçük teleskoplarla gözlem yapanlar için halkaların tam anlamıyla belirgin hale gelmesi birkaç ay sürecek” diyor.
Bu olay ne kadar nadir?
Satürn’ün halkalarının bu şekilde görünmez hale gelmesi, yaklaşık her 13-15 yılda bir gerçekleşen bir gökyüzü olayı. Daha önce 1980, 1995 ve 2009 yıllarında benzer bir durum yaşanmıştı. NASA’ya göre, bir sonraki halkaların kaybolma olayı 2038 veya 2039 yıllarında meydana gelecek.
O dönemde Satürn’ün konumu daha uygun olacağı için bu ilginç olayın gözlem açısından çok daha net görülebileceği belirtiliyor.